به گفته وی، تولید تکنولوژی برای وزارت نفت ارزش بالایی دارد، زیرا با تحقق این امر، وارد دنیایی می شویم که به صورت تیمی و چند انضباطی کار کرده و به خلق فناوری می پردازیم.
سازوکارهای اطمینان بخش برای اجرای کار
زنگنه با بیان این که سازوکارهای اطمینان بخشی برای اجرای این موافقتنامه ها طراحی شده است، افزود: البته بیشتر از یک سال پیش قرارداد مطالعه میدانهای نفتی با هدف افزایش ضریب بازیافت نفت در بخش بالادستی نفت با ٩ دانشگاه وپژوهشگاه کشور به عنوان گام نخست همکاری با دانشگاهها در زمینه مطالعاتی برداشته شد.
زنگنه ادامه داد: ١٢ موافقتنامه همکاری نیز امروز ( یکشنبه) در سه بخش پایین دستی پتروشیمی، گاز و پالایش به امضا رسید که امضای این قراردادها براساس همان مدلی بود که سال گذشته میان دانشگاهها و شرکت نفت نهایی شد.
ایجاد انستیتوهای حرفه ای و فنی
وی گفت: براین اساس، این موافقتنامه ها، از تحقیقی که یک استاد و دانشجو باهم انجام می دهند فراتر رفته و در قالب یک انستیتو یا موسسه تحقیقاتی که در دانشگاهها و با هدایت وزارت علوم تشکیل می شود، تحقیقات چند انضباطی انجام می شود.
زنگنه افزود: گاهی در برخی تحقیقات باید دهها استاد از رشته های مختلف مانند مهندسی شیمی، زمین شناسی، ریاضی، مکانیک، مخزن نفت و دیگر شاخه ها فعال شوند تا بتوانیم به هدفمان برسیم که در این میان فکر می کنم با انجام این کار در طول ٥-٦ سال آینده دهها دانشجو در سطوح کارشناسی ارشد و دکترا می توانند در همین جهتها فارغ التحصیل شوند.
وزیر نفت با بیان این که قراردادهای همکاری که میان دانشگاهها به امضا رسید کار چندانضباطی بوده و در قالب جدیدی به ایجاد انستیتوها منتهی می شود، گفت: به اعتقادم انستیتوهای حرفه ای و فنی به معنای واقعی کلمه اینجا شکل می گیرند.
وی بهترین مکانی را که می تواند به قطب تولید فناوری در بخشهای مورد نیاز نفت بدل شود، دانشگاهها دانست و خاطرنشان کرد: براساس این قراردادها از دانشگاهها خواسته ایم از تجربه یک موسسه پژوهشی خارجی صاحب نام نیز استفاده کنند.
ارائه گزارش پیشرفت کار هر ٦ ماه یکبار
زنگنه ادامه داد: براساس سازوکارهای پیش بینی شده موسسه، پژوهشکده یا انستیتویی که ایجاد می شود به مدت زمان اجرای کار متعهد بوده و هر ٦ماه یک بار نیز گزارش پیشرفت کار را به وزارتخانه های نفت و علوم ارائه می دهد تا آنها به بررسی روند کار بپردازند.
وزیر نفت روند اجرای قرارداد مطالعه مخازن نفتی با ٩ دانشگاه وپژوهشگاه را خوب ارزیابی کرد و گفت: سازوکاری که در این قرارداد به کار گرفتیم به خوبی جواب داد و کارفرما و مشاور نیز از روند کار راضی هستند.
وی درباره مکانیزمهای نظارت بر روند اجرای این موافقتنامه ها، افزود: نگرانی از بابت نظارت بر اجرای کار وجود ندارد؛ چون در مقابل پیشرفت کار، پرداخت انجام می دهیم. البته علاقه ملی دو طرف هم برای توسعه این کار جدی است و ما روی آن حساب می کنیم.
ایجاد نهادهای دانش بنیان تولید تکنولوژی برای صنعت
زنگنه در پاسخ به این سئوال که یکی از چالشها در اجرای پروژه های پژوهشی نبود ارتباط لازم میان دانشگاه و صنعت است، در موافقتنامه هایی که به امضا رسیده چه پیش بینی هایی برای پرکردن این خلا صورت گرفته است، یادآور شد: مشکل ما این بود که آنچه که استاد به صورت رساله ارائه می کرد برای صنعت کارآمد نبود، بنابراین، صنعت کارهای تحقیقاتی دانشگاه را رها کرده و کار خود را انجام می داد.
وی ادامه داد: ما بیش از یکصدسال است که نفت تولید می کنیم، اما هیچ لیسانس قابل توجهی در حوزه نفت و تولیدات پایین دستی نداریم و باید همه را بخریم.
وزیر نفت با تاکید بر همکاری دانشگاه و صنعت، تصریح کرد: تولید لیسانس کار یک استاد نیست؛ بلکه یک جمع مهمی باید باهم کار کنند، پول زیادی گذاشته شود، تحقیقات در دانشگاه انجام شود و گروه هم در مقابل کارفرما جوابگو باشند.
زنگنه با اشاره به ارتباط شرکتهای دانش بنیان با دانشگاهها، ادامه داد: از دیگر اهداف ما در امضای قراردادهای همکاری با دانشگاهها این است که با همکاری وزارت علوم در دانشگاهها، نهادهای دانش بنیان تولید تکنولوژی برای صنعت ایجاد کنیم.
وزیر نفت با بیان این که تا امروز تکنولوژیها در دانشگاهها تدریس می شد، ادامه داد: این در حالی است که تدریس یک مسئله و تولید تکنولوژی موضوع دیگری است.
تولید تجاری تکنولوژی از سوی شرکتهای دانش بنیان
زنگنه با بیان این که تکنولوژی تولید شده باید در شرکتهای دانش بنیان به تولید تجاری برسد، ادامه داد: برای نمونه قراردادی که امروز با دانشگاه امیرکبیر در زمینه کاتالیستهای مورد نیاز پتروشیمی به امضا رسید به این نحو است که این دانشگاه فرآیند تولید کاتالیستها را تدوین می کند، سپس شرکت پتروشیمی با شرکتهای دانش بنیان در بخش خصوصی صحبت می کند تا این شرکتها، با کمک و نظارت دانشگاه به تولید کاتالیستها اقدام کنند.
زنگنه ادامه داد: مسئله دیگر این است که به دانشگاهها گفته ایم که نمی خواهیم تکنولوژیهایی را که قبلا اختراع شده دوباره تولید کنند، بلکه هدف مان این است که به تولید تکنولوژی جدید اقدام کنند تا هم مصرف داخلی داشته و هم بتوان آن را صادر کرد.
وزیر نفت با بیان این که تولید و خلق تکنولوژی هزینه سنگینی خواهد داشت، افزود: با این حال پرداخت این هزینه را می پذیریم تا توانایی مان در زمینه تولید تکنولوژی افزایش یابد.
وی تصریح کرد: سرمایه گذاری بر روی تولید تکنولوژی در نهایت اقتصادی خواهد بود زیرا دیگر نیازی به خرید فناوریهایی که در داخل تولید شده اند، از خارج نداریم.
به گفته زنگنه، اجرای این سیاست سبب اشتغالزیی وسیعی در سطح دانشگاهها، موسسات و شرکتهای فعال بیرون از محیط دانشگاه به منظور فرآیند تجاری سازی و عرضه تکنولوژیها خواهد شد.
زیرساختهای مطلوب دانشگاهها در بخش نیروی انسانی
وزیر نفت در پاسخ به این سئوال که چقدر زیرساختهای لازم برای تجاری سازی تکنولوژیهای تولید شده در دانشگاهها فراهم شده است، گفت: انجام این کار زمان بر است، برای شکل گیری کسب وکار در این زمینه و ورود آن به بخش تجاری سازی، نیازمند ایجاد حلقه های دیگر هستیم که وزارت نفت برای توسعه فناوری مسئولیتهای خود را انجام می دهد.
وی زیرساخت دانشگاهها را در بخش نیروی انسانی خوب ارزیابی و تصریح کرد: البته سابقه تدریس دانشگاههای ایران در بخش بالادستی به کمتر از ١٥ سال می رسد، به نحوی که در سال ١٣٧٦ هیچ دانشگاهی در ایران و حتی دانشگاه نفت در بخش بالادستی دانشجو نمی پذیرفت، اما امروز در معتبرترین دانشگاههای کشور این رشته تدریس می شود.
زنگنه گفت: خوشبختانه دانشگاههای کشور در زمینه صنایع پایین دستی نفت از تجربه خوبی برخوردارند و سابقه تدریس آنها در برخی رشته ها حتی به ٧٠ سال هم می رسد؛ بنابراین، تجربه و ذخیره انباشته شده فراوانی در دانشگاههای کشور در این زمینه موجود است.
زنگنه افزود: دلیل این که می گوییم دانشگاهها با موسسات معتبر خارجی کار کنند این است که نمی خواهیم مثلا تولید متانول را دوباره از صفر شروع کنیم، بلکه می خواهیم صاحب تکنولوژی بهتری از آنچه امروز در دنیا عرضه می شود، بشویم.
امضای ٤٥٠ میلیارد تومان قرارداد با دانشگاهها
وزیر نفت مجموع قراردادهای پایین دستی را که با دانشگاهها به امضا رسید، ٤٥٠ میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: در هر حال باید بازهم هزینه کرد؛ بخشی از مبلغ قرارداد حتما صرف تجهیز آزمایشگاهی دانشگاهها می شود، ضمن این که دانشگاهها باید درفرآیند کار مرتب روزآمد شوند.
اعتقادی به پرداخت یارانه ندارم
وی در پاسخ به این سئوال که چقدر پرداخت یارانه به شرکتهایی که در زمینه تولید فناوری فعالیت می کنند می تواند موثر باشد، گفت: اعتقادی به پرداخت یارانه ندارم.
وزیر نفت با بیان این که ارائه تسهیلات حمایتی با پرداخت یارانه به شرکتها فرق می کند، ادامه داد: حمایت از شرکتها یا دانشگاهها به این صورت است که وقتی قراردادی با آنها بسته می شود اگر نیازی به تجهیزات دارند به آنها بدهیم، و پرداختهای آنها را نیز انجام دهیم تا استاد و دانشجو علاوه بر این که برای اجرای کار رغبت داشته باشند، حداکثر وقت خود را نیز به این پروژه اختصاص دهند.
به گفته وی از همه مهمتر این است که استاد و دانشجو بدانند که آنچه که تولید می کنند برای کشور مفید است.
تضمین خرید تولید انبوه و تجاری سازی شده
زنگنه یکی از نکات مهم در امضای این قراردادها را ارائه سفارش کار پژوهشی وتقاضا به دانشگاهها از سوی وزارت نفت اعلام کرد وگفت: این مسئله بسیار مهم است که این بار تقاضای کار از سوی بخش صنعت به دانشگاهها ارائه شده است؛ اینجا دانشگاه به ما نگفته است که من این تحقیق را انجام داده ام و شما آن را از ما بگیرید؛ شاید دانشگاهها تحقیق و پژوهشهای فراوانی انجام داده باشند اما همه این تحقیقات لزوما به درد صنعت نمی خورد و یا ممکن است اولویت ما نباشد.
وزیر نفت از دیگر مصادیقی را که می تواند حمایت از شرکتها و دانشگاهها باشد،تضمین خرید دانست و خاطرنشان کرد: تضمین خرید مهمترین مسئله ای است که شرکتهایی که به تولید انبوه و تجاری می پردازند با آن مواجه هستند؛ در مورد این قراردادها هم اگر تضمین خرید از شرکتهای داخلی صورت نگیرد در واقع امضای آنها بیهوده خواهد بود.
زنگنه در پاسخ به این سئوال که آیا وزارت نفت خرید تکنولوژی تولید شده را در قالب انبوه و تجاری تضمین می کند، گفت: وظیفه ما این است که زمانی که شرکتی با تکنولوژی تولید شده دانشگاهها به تولید انبوه و تجاری پرداخت، خرید تولیدها را تضمین کنیم که این کار را انجام می دهیم.
برآورده نشدن سطح انتظارات وزارت نفت از پژوهشگاه نفت
وزیر نفت در پاسخ به این سئوال که آیا وزارت نفت از عملکرد پژوهشی پژوهشگاههای مرتبط با نفت مانند پژوهشگاه صنعت نفت راضی است، گفت: وزارت نفت دارای پژوهشگاه صنعت نفت و پژوهشکده ازدیاد برداشت است که امروز نیز یکی از قراردادهای طرحهای مطالعاتی با این پژوهشگاه امضا شد. با این حال نخواستیم که پروژه ای را خارج از رقابت به این واحد بدهیم. البته از نظر ما هم پژوهشگاهها خوب هستند و هم دانشگاه؛ اما سطح دانشگاهها بالاتر است.
وی با بیان این که پژوهشگاه نتوانسته است سطح انتظارات ما را برآورده کند، ادامه داد: پژوهشی که تقاضامحور نباشد نمی تواند موفق باشد و اگر انستیتوها هم تقاضامحور نباشند نمی توانند موفق باشند.
زنگنه گفت: بیشتر موفقیت پژوهشگاه به دلیل داشتن آزمایشگاههای مهم در خدمات آزمایشگاهی بوده است؛ اما در بقیه بخشها پژوهشگاه خود به تعریف پروژه پروژهشی اقدام می کرد که فکر می کنم پژوهشی که واحد پژوهش کننده برای خود تعریف می کند چندان مفید و ثمربخش نخواهد بود. امکان دارد این پژوهشها برای دانشجویان و استادان خوب باشد، اما به درد صنعت نمی خورد.
وزیر نفت افزود: ما در بخش بالادستی هم به پژوهشگاه نفت و پژوهشکده ازیادبرداشت پروژه واگذار کردیم و مثل دانشگاههای دیگر نیز با این واحدهای پژوهشی برخورد می شود؛ کارهای پژوهشی حتما باید کارفرما داشته باشند که پیشرفت کار را درخواست کند و پرداختها هم متناسب با پیشرفتهای پروژه باشد.
وی درباره برنامه های دیگر وزارت نفت در حمایت از دانشگاهها با اشاره به ساخت ١٠ قلم کالای مورد نیاز صنعت نفت که قرارداد آن چندی پیش میان شرکت نفت و سازندگان داخلی منعقد شد، گفت: لازم نیست در زمینه داخلی سازی ١٠ قلم کالای مورد نیاز صنعت نفت با دانشگاهها قرارداد ببندیم، بلکه ما صنتعگران ایرانی را که برای تولید این کالاها به تدوین تکنولوژی نیاز دارند با دانشگاهها پیوند می دهیم که این کار به معنای واقعی توسعه فناوری و ارتقای فناوری ملی است.